11/28/2009

Aπόσπασμα από τον Μύθο του Σίσυφου, ένα δοκίμιο πάνω στο παράλογο, του Αlbert Camus.

"Τι το εκπληκτικό βρίσκει κανείς σε μια δόξα φθαρτή, χτισμένη πάνω στην πιο εφήμερη από τις δημιουργίες; Ο ηθοποιός διαθέτει τρεις ώρες για να είναι Ιάγος ή Αλκέστης, Φαίδρα ή Γκλότσεστερ. Σ' αυτό το σύντομο διάστημα τους κάνει να γεννηθούν και να πεθάνουν επάνω σε πενήντα τετραγωνικά μέτρα σκηνής. Ποτέ το παράλογο δεν περιγράφτηκε τόσο καλά και τόσο έντονα. Αυτές οι υπέροχες ζωές, αυτά τα ολοκληρωμένα και μοναδικά πεπρωμένα που μέσα σε μερικές ώρες γεννιώνται και πεθαίνουν ανάμεσα στους τοίχους - ποια μικρογραφία θα μπορούσε να είναι πιο αποκαλυπτική; Φεύγοντας από τη σκηνή, ο Σίγκμουντ δεν είναι πια τίποτα. Δυο ώρες αργότερα τον βλέπουμε να γευματίζει στην πόλη. Ίσως αυτό να σημαίνει πως η ζωή είναι ένα όνειρο. Αλλά μετά τον Σίγκμουντ έρχεται ένας άλλος. Ο ήρωας που υποφέρει από αβεβαιότητα αντικαθιστά τον άνθρωπο που ωρύεται μετά την εκδίκησή του. Περνώντας έτσι τους αιώνες και τα πνεύματα, μιμούμενος τον άνθρωπο όπως μπορεί να είναι και όπως είναι, ο ηθοποιός συναντάει έναν άλλο παράλογο ήρωα, τον ταξιδιώτη. Σαν αυτόν, εξαντλεί κάτι και φεύγει. Είναι ο ταξιδιώτης του χρόνου και, για τους καλύτερους, ο ταξιδιώτης που μαγεύει τις ψυχές.

Αν ποτέ η ηθική της ποσότητας μπορούσε να βρει μια τροφή, θα την έβρισκε σ' αυτήν τη μοναδική σκηνή. Δυσκολευόμαστε να καθορίσουμε μέχρι ποίου σημείου ο ηθοποιός κερδίζει από αυτούς τους ήρωες. Μα το ενδιαφέρον δε βρίσκεται εκεί. Αρκεί να μάθουμε μονάχα από ποια στιγμή ταυτίζεται μ' αυτές τις αναντικατάστατες ζωές. Πραγματικά, τις κουβαλάει μαζί του, διασχίζουν το χρόνο και το χώρο που γεννήθηκαν. Συνοδεύουν τον ηθοποιό που δε χωρίζεται πια πολύ εύκολα απ' αυτό που υπήρξε. Παίρνοντας το ποτήρι του, ξανακάνει τη χειρονομία του Άμλετ που σηκώνει την κούπα του. Όχι, δεν είναι μεγάλη η διαφορά που τον χωρίζει από τις υπάρξεις που ζωντανεύει. Περιγράφει συνεχώς, όλους τους μήνες κι όλες τις μέρες, αυτή την τόσο γόνιμη αλήθεια, ότι δεν υπάρχει σύνορο ανάμεσα σ' εκείνο που ένας άνθρωπος θέλει να είναι και σ' εκείνο που είναι. Εκείνο που αποδεικνύει, είναι σε ποια στιγμή η παρουσία μετατρέπεται σε ύπαρξη, προσπαθώντας πάντα να παίξει καλύτερα. Γιατί αυτή είναι η τέχνη του, να υποκρίνεται τέλεια, να μπαίνει σε ζωές που δεν είναι δικές του.

Στο τέλος της προσπάθειάς του, ο προορισμός του φωτίζεται: καταγίνεται με όλη του την καρδιά στο να μην είναι τίποτα ή στο να είναι πολλά. Όσο πιο στενά είναι τα σύνορα που του δόθηκαν για να δημιουργήσει τον ήρωά του, τόσο πιο απαραίτητο είναι το ταλέντο του. Θα πεθάνει μέσα σε τρεις ώρες κάτω από το πρόσωπο που σήμερα είναι δικό του. Σ' αυτές τις τρεις ώρες πρέπει να νοιώσει και να εκφράσει τέλεια ένα μοναδικό πεπρωμένο. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να χαθεί για να ξαναβρεθεί. Μέσα σ' αυτές τις τρεις ώρες πηγαίνει ως το τέλος του αδιέξοδου δρόμου που για να τον διατρέξει ο άνθρωπος της πλατείας χρειάζεται μια ολόκληρη ζωή".




Φωτογραφία: Hamlet, www.odt.co.nz/entertainment/arts
Μουσική:
The Hours

5 σχόλια:

anepidoti είπε...

"Όσο πιο στενά είναι τα σύνορα που του δόθηκαν για να δημιουργήσει τον ήρωά του, τόσο πιο απαραίτητο είναι το ταλέντο του."
σαν την ζωή "maximus", σαν την ζωή...
:-)

Pellegrina είπε...

Ωραίο ποστ! (εχω διαβάσει το Σίσυφο δεκαετίες πριν, δεν θυμόμουν τίποτα, πρέπει να τον ξαναδιαβάσω. Φαίνεται ήμουν μικρή τότε!)
Νομίζω πως ο ηθοποιός δεν εχει πραγματική 'δική του' ζωή, είναι μόνο αυτό που λέει ο Καμύ. (Νομίζω ήξερε από θέατρο). Συχνά μάλιστα η "δική του" ζωή του έχει "αφαιρεθεί' -με διάφορους τρόπους- ΠΡΙΝ γίνει ηθοποιός. Η προβληματική πε΄ριπτωση είναι όταν σε αυτή τη 'σκιώδη" πραγματική ζωή μεταφέρει τον ήρωα του εργου, όταν δηλ. δεν τελειώνει στις τρεις ώρες. Άσε τωρα, μέγα θέμα...πάντως πολύ ωραίο ποστ.

Κι αν φανταστούμε ΟΛΟΙ τη ζωή μας σε τρεις ώρες, αν "μας" φανταστούμε ως ήρωες ενός θεατρικού; Τι θα περιλάβουμε άραγε;

(να μια άσκηση που μπορεί να κάνει ένας μυθιστοριογράφος, πριν χτίσει έναν ήρωα!)

maximus είπε...

@anepidoti, όταν συμπιέζεται το νοητό μπαλόνι που μας προστατεύει, ενεργοποιείται η ανάγκη μας να δώσουμε σαφέστερη εικόνα του ήρωα που υποδυόμαστε.. έτσι λένε τουλάχιστον οι ηθοποιοί του θεάτρου. Στη ζωή όμως.. δεν παίρνω και όρκο.

Καλό ξημέρωμα :-)

maximus είπε...

@Pellegrina, σας ευχαριστώ! Μου δώσατε έμπνευση και σκαρφίστηκα το εξής .. " να ζεις με άλλο όνομα και να πραγματοποιείς άλλων τα όνειρα".. αυτά στη ζωή βέβαια γιατί στο θέατρο αν θες να έχεις δουλειά πρέπει να είσαι συγκροτημένο άτομο. Στη ζωή κάπου θα βρεις να κρυφτείς, αν είσαι τυχερός μπορεί να μη σε καταλάβουν, στην σκηνή όμως, κάτω από τους προβολείς, είναι πολύ δύσκολο.

Αν "μεταφέρεις στοιχεία του ήρωα" και στην πραγματικότητα μάλλον μπορεί να επιφέρει σύγχυση αλλα είναι μάταιο, πόσο θα αντέξεις να τον κουβαλάς;

Πολύ ενδιαφέρον θα ήταν να ρωτούσαμε τους συνμπλόγκερς μας κάτι τέτοιο. Εγώ πάντως θα ήθελα να το σκεφτώ.. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα μου άρεσε να παίζω διαφορετικούς ρόλους κάθε βράδυ. Ποιους είναι το θέμα..

Καλό ξημέρωμα.

ολα θα πανε καλα... είπε...

δεν ξέρω αν θα μπορούσα να παίξω πολλούς και διαφορετικούς ρόλους ταυτόχρονα.Αυτούς που αγαπώ είναι πάντα η Winnie από τις Ευτυχισμένες μέρες του Beckett και η Σόνια στον θείο Βάνια του Τσέχωφ.Αυτοί είναι οι αγαπημένοι μου ρόλοι.