La vida no vale nada

"Δεν εκτιμώ έναν ζωγράφο που μετατρέπει τον ήλιο σε μια κίτρινη κηλίδα, αλλά θαυμάζω εκείνον που με μια κίτρινη κηλίδα δημιουργεί έναν ήλιο" έχει δηλώσει ο Pablo Picasso ο οποίος χρησιμοποιώντας συμβολισμούς στα έργα του απέδιδε νοήματα για σημαντικά θέματα της ζωής όπως όλοι γνωρίζουμε. Πως θα μπορούσε όμως ένας πίνακας να περάσει στην οθόνη περιπλανώμενος αλλά χωρίς πάθος και χωρίς κανένα συναίσθημα; Πιστεύω ότι ίσως η απάντηση κρύβεται στα λόγια του, "Ζωγραφίζω τα αντικείμενα όπως τα σκέφτομαι όχι όπως τα βλέπω". Καθόριζε βέβαια κάποιες φιγούρες μέσα στο χαοτικά υπαρξιακό πλαίσιο του καμβά. Σύμφωνα με τον ζωγράφο η δημιουργική έκφραση έπρεπε να ξεφεύγει από τα όρια, όπως για τον σκηνοθέτη η ιστορία έπρεπε να ξεφύγει από τα όρια της συμβατικότητας, όχι με καθορισμένους χαρακτήρες αλλά με πρόσωπα χωρίς υπόσταση.

Όχι, δεν είναι ο Pablo Picasso που ζωγραφίζει στην οθόνη, είναι ο Jim Jarmusch που σκηνοθετεί μια "ιστορία" χωρίς ιστορία θα τολμούσα να πω, η οποία μου άφησε πολύ διαφορετικές εντυπώσεις από το ασπρόμαυρο Down By Law (Η Παγίδα του Νόμου), η πρώτη ταινία του Jarmusch που είδα. Ακόμα θυμάμαι εκείνο το χιουμοριστικό παραλήρημα του Roberto Benigni μαζί με τους συγκρατούμενούς, "I scream You scream We all scream for an ice-cream"! Εκεί οι χαρακτήρες ήταν καθορισμένοι όμως. Αν και ο φακός επικεντρωνόταν στο πώς επηρεάζει ο ένας τον άλλον, ο σκοπός της απόδρασης ήταν ορατός. Αντίθετα στα " Όρια του ελέγχου" δεν έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα του κεντρικού ήρωα με την έννοια ότι ναι μεν μαθαίνουμε τον σκοπό της αποστολής του αλλά δεν γνωρίζουμε ούτε τον ίδιο ούτε και τους περαστικούς ανθρώπους σε όλη αυτή την περιπλάνησή του, η οποία είναι ένα είδος road movie χωρίς σημασία, μάλλον χτισμένο πάνω στην φράση La vida no vale nada που ακούμε αρκετές φορές κατά την διάρκεια της ταινίας. Ο ήρωας κατά την γνώμη μου φαίνεται να βρίσκεται σε έναν εσωτερικό μονόλογο. Πως το συμπεραίνω αυτό; Δεν το συμπεραίνω, μόνο το υποθέτω, γιατί ως θεατής έχω ελάχιστα στοιχεία για να κρίνω, όπως ένα μειδίαμα, ένα λάγνο βλέμμα και λίγες φράσεις. Ίσως πάλι και να μην είναι έτσι αφού το συναίσθημα απουσιάζει εκτός από μια δυο στιγμές οι οποίες είναι μάλλον διφορούμενες ως προς το νόημά τους. Όλα δείχνουν περαστικά και εφήμερα και σ' αυτό συντελεί και η φωτογραφία που προσπαθεί να κεντρίσει κυρίως τις αισθήσεις μας. Οι χαρακτήρες εναλλάσσονται με τέτοια ταχύτητα όπως και τα "Two espressos in separate cups" αλλά ο φακός κρατάει την λεπτομέρεια της εικόνας σε slow motion και μετά την αφήνει να χαθεί. Μια τεχνική που με γοήτευσε, θα μπορούσα να πω.

Σε προσωπικό επίπεδο η ταινία μου ανέσυρε μνήμες από πρόσφατο ταξίδι μου στην Σεβίλλη, το σύμβολο του έρωτα σύμφωνα με τα δεδομένα του Ισπανικού πολιτισμού αλλά και οικείες εικόνες κι ακούσματα από την ελληνική επαρχία, μια καρέκλα, έναν δρόμο, έναν ασβεστωμένο τοίχο ή το λάλημα ενός κόκορα. Δεν θα μπορούσε να λείπει το παραδοσιακό φλαμένκο από την μουσική επένδυση αυτής της ταινίας γιατί κατά την γνώμη μου η μουσική έπρεπε να τονίζει την απουσία του πάθους από τους ήρωες με το να δημιουργεί αντίθεση.

Η ταινία μου άρεσε όχι ως πολύπλοκο σενάριο αλλά ως ένα όμορφο εικαστικό δρώμενο, χωρίς δράση αλλά με εξαιρετική αισθητική. Η άποψή μου είναι φυσικά υποκειμενική. Αν θέλετε να δείτε την ταινία θα σας συμβούλευα χρησιμοποιώντας τα λόγια του ήρωα όπου όταν τον ρωτούν πως κατάφερε να μπει σε εκείνο το καλά φυλασσόμενο δωμάτιο μας απαντά "Χρησιμοποίησα τη φαντασία μου", έτσι κι εσείς, αφού διαλέξετε βέβαια ένα απόγευμα που δεν είστε πολύ κουρασμένοι, πριν μπείτε στην αίθουσα φροντίστε να έχετε πάρει μαζί και την φαντασία σας!