Kαπνίζετε; Ελάτε για καφέ στο Χαλάνδρι.

2 Ιουλίου του 2009 και λίγο μετά τις 11:00 το πρωί περπατούσα με ενθουσιασμό στο κέντρο του Χαλανδρίου ψάχνοντας το πολυπόθητο τραπέζι για να καθίσω και επιτέλους να απολαύσω τον καφέ μου χωρίς να με λιβανίζουν. Ξεκίνησα από την καφετέρια γνωστού βιβλιοπωλείου μια που ήθελα να αγοράσω κάποιο βιβλίο που μου είχαν συστήσει. Προς έκπληξή μου οι περισσότεροι πελάτες φουμάριζαν με προκλητική άνεση. "Μα δεν απαγορεύτηκε το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους"; ρωτάω ευγενικά την σερβιτόρα. "Δεν ισχύει για μας" μου λέει βιαστικά. Γιατί μήπως είναι ψυχασθενείς ήθελα να ρωτήσω γιατί είχα διαβάσει ότι για κείνους θα επιτρέπεται αν είναι μέρος της θεραπείας τους, αλλά συγκρατήθηκα και την ακολούθησα διακριτικά για να μάθω τον λόγο. Μου εξηγεί ορθά κοφτά ότι ο χώρος είναι υπαίθριος. Κοιτάζω γύρω μου και πράγματι οι τζαμαρίες που ενώνονταν με μεταλλικά δοκάρια και παρέμεναν κλειστές όλο τον χειμώνα, τώρα ήταν μισάνοιχτες. Επίσης, ένα μέρος της οροφής έλειπε, το οποίο μάλλον ήταν συρόμενο. "Τα προηγούμενα καλοκαίρια ήταν κλειστός ο χώρος σας και κλιματιζόμενος" της λέω. Φημιζόταν για την δροσιά...." Δεν μου απάντησε και απομακρύνθηκα με απορία. Θα μπορούσα βέβαια να πιω καφέ στον πρώτο όροφο του βιβλιοπωλείου όπου έτσι κι αλλιώς ποτέ δεν επιτρεπόταν το κάπνισμα, αλλά με μόνο δύο τρία τραπεζάκια έπρεπε να στηθώ από τα χαράματα για να βρω θέση...

Κρίμα, σκέφτηκα και συνέχισα την βόλτα μου στις καφετέριες απέναντι από την εκκλησία. Μόλις μπήκα στην δεύτερη ένα σύννεφο καπνού παραλίγο να με πνίξει. "Μα τι συμβαίνει….."; ρωτάω. "Ο χώρος των μη καπνιζόντων" μου λέει με υποτιμητικό ύφος ο νεαρός με τον δίσκο στο χέρι "είναι μέσα". Το "μέσα" βέβαια ήταν ένας μικρός χώρος χωρίς παράθυρα, δίπλα στην κουζίνα και το ψυγείο με τα γλυκά με πολύ λίγα τραπέζια τα οποία είναι συνήθως κατειλημμένα από ανθρώπους της τρίτης ηλικίας που θέλουν να απομονωθούν.

"Μα ο κύριος χώρος της καφετέριας είναι ο άλλος" επιμένω. "Ναι", μου λέει "αλλά είναι υπαίθριος, γι’ αυτό και δεν ισχύει η απαγόρευση". "Υπαίθριος μπορεί να γράφει στην άδειά σας" του λέω "αλλά στην πράξη είναι ένας κλεισμένος χώρος με μεγάλα τζάμια, χοντρά τεντόπανα, πλαστικά χωρίσματα και ξυλοκατασκευή στην οροφή την οποία ανοίγετε το απόγευμα και αν δεν έχει καύσωνα, αν θυμάμαι καλά" Πάλι δεν πήρα απάντηση. Ίσως γιατί αισθάνονταν ικανοποιημένοι που είχαν ανοίξει τις στενές γυάλινες πόρτες, μπρος πίσω για να εξαερίζεται υποτίθεται ο χώρος που παρόλα αυτά βρώμαγε. Καλώ το 1142 από το κινητό μου για να ενημερωθώ μήπως δεν έχω καταλάβει καλά αλλά μια φωνή μου λέει πως αυτός ο αριθμός δεν υπάρχει. "Δεν πειράζει", σκέφτομαι "θα τηλεφωνήσω από σταθερό τηλέφωνο αργότερα".

Σε δύο άλλες καφετέριες στο τέλος του πεζοδρόμου, όσοι κάθονταν δίπλα στο παράθυρο ρουφούσαν τoν καπνό τους κρυφά και κρεμούσαν το χέρι απέξω κοιτώντας αριστερά και δεξιά με βλέμμα ένοχο όπως τα σχολιαρόπαιδα που κάνουν το πρώτο τους τσιγάρο.

Φεύγοντας με συναισθήματα αηδίας και απογοήτευσης που αναγκαστικά πρέπει να εντοπίσω άλλους χώρους, σε άλλη χώρα ίσως, τι να πω δεν ξέρω, για να πίνω τον καφέ μου πλέον, γιατί ούτε με τα νέα μέτρα πρόκειται να αλλάξει κάτι εδώ, κοντοστάθηκα σε ένα περίπτερο και χαζεύοντας τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων παρατήρησα την αρχή ενός άρθρου :

"Η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να αποδεχτεί τα μέτρα για το κάπνισμα και αυτό αποτελεί το θετικό της όλης υπόθεσης. Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν εντυπωσιακά ποσοστά αποδοχής των μέτρων. Είμαστε έτοιμοι να επαναδιαχειριστούμε την καπνιστική συνήθεια. Το γεγονός αυτό εγγυάται την επιτυχία της προσπάθειας…"

Πραγματικά "πετυχημένη" η προσπάθεια σκέφτηκα και φαντάστηκα πόσοι θα "κόπιασαν" για αυτά τα αποτελέσματα. Πολυδαίδαλη θα είναι η νομοθεσία που συνεισέφερε με πολλά "παράθυρα" στην ήδη "αβίαστη" κοινωνική ευαισθητοποίηση…

Καθώς οδηγούσα επιστρέφοντας αναρωτιόμουν πόσα τέτοια μαγαζιά να υπάρχουν άραγε στις πόλεις μας και τι θα απογίνουν αυτοί οι άμοιροι που δεν καπνίζουν; Μήπως θα στριμώχνονται σε δύο τρία τραπεζάκια στον εσωτερικό χώρο, να περνούν την ώρα τους μετρώντας πόσοι μπαινοβγαίνουν στις τουαλέτες, ενώ οι καπνιστές θα απολαμβάνουν αμέριμνοι τη θέα από τις ανοιγμένες τζαμαρίες των καφετεριών ή των εστιατορίων που δεν είναι καφετέριες και εστιατόρια αλλά υπαίθριες κατασκευές που όμως νόμιμα σερβίρουν φαγητό και ποτό; Όχι πως δεν το δικαιούνται οι άνθρωποι... αλλού είναι το παράδοξο.

Όταν έφτασα στο σπίτι μου, ήπια αυτό τον ρημαδοκαφέ που από το πρωί ονειρευόμουνα και ξανακάλεσα το 1142. Άκουσα την ίδια φωνή. Θυμήθηκα βέβαια ότι δεν έχω πια σύνδεση ΟΤΕ, και ίσως αυτό να έφταιγε. "Μα τότε πρέπει να βρω ένα καρτοτηλέφωνο", σκέφτηκα, "αύριο μεθαύριο, όποτε βγω έξω τέλος πάντων, αλλά πρέπει πρώτα να αγοράσω μια χρονοκάρτα και μετά να ψάξω για έναν θάλαμο και αν λειτουργεί ... αχ έχω και τον εαυτό μου που μερικές φορές τον φοβάμαι, μήπως μετά από τόσες ώρες ξεθυμάνει και βαρεθεί να πρωτοστατήσει...";